جاده دسترسی و انقراض سمندر نایاب جهانی لرستان فراهم شد

سمندرها از گروه دوزیستان دمدار به شمار می‌آیند که در ایران هشت گونه متعلق به دو خانواده هینوبیده و سالاماندریده گزارش شده که به چهار جنس تعلق دارند؛ جنس Neurergus  دارای بیشترین تعداد است.

گونه سمندر کوهستانی لرستان یکی از زیباترین گونه‌های سمندر بوده که به طول ۱۴ سانتیمتر و جزو خزانه ژنتیکی با ارزش فون دوزیستان ایران است.

زیستگاه‌های این گونه به تازگی در حال شناسایی است. با توجه به این‌که سمند لرستانی تنها در این ناحیه از جهان یافت می‌شود بنابراین دارای اهمیت فوق‌العاده ملی و بین‌المللی است.

سمندر کوهستانی لرستان نخستین بار در سال ۱۹۳۸ توسط kaiser از شمال شهبازان لرستان یافت شد. این گونه به عنوان یک گونه بومی، منحصراً در مرزهای جنوبی استان لرستان در بخش پاپی و شمال استان خوزستان یافت می‌شود.

متاسفانه نوع زندگی و زیستگاه آنها باعث شده تا در معرض تهدیدات مختلف به ویژه انواع آلودگی در زیستگاه‌های آبی باشند. از طرفی سهولت دسترسی به این موجودات بی‌آزار و زیبا سبب دست‌کاری در جمعیت‌های طبیعی این گونه توسط گردشگران، علاقه‌مندان و افراد محلی ناآگاه شده است.

سمندر کوستانی لرستان نیز مانند دیگر گونه‌های سمندر دامنه پراکنش چندان وسیعی ندارد و به عنوان یکی از گونه‌های اندمیک ایران معرفی می‌شود و حضور انسان در این مناطق خطرات بالقوه‌ای را برای ادامه حیات این جاندار زیبا سبب شده که در زیستگاه‌های مختلف متفاوت است.

این خطرات شامل گردشگری ناآگاهانه، راه دسترسی، جاده‌سازی، چرای دام، کشاورزی و برداشت آب توسط انسان صورت می‌گیرد. در واقع فعالیت‌های ناآگاهانه انسانی مهم‌ترین عامل تهدید این گونه زیبا و کمیاب است.

روند جمعیتی این گونه رو به کاهش عنوان شده و از مهم‌ترین عوامل تهدیدکننده آن افزایش تجارت، خرید و فروش آن و تخریب زیستگاه به اشکال مختلف عنوان شده است.

با اینکه حضور انسان در زیستگاه سمندر لرستانی خطرات زیادی را برای ادامه حیات این جاندار زیبا سبب شده، خبر رسیده که راه‌شکافی در مسیر زیستگاه این گونه انجام شده و دسترسی امکان‌پذیر است.

معرفی خاطیان به دادگاه

احمدرضا ساتیاروند، معاون حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان در این باره گفت: در پی راه‌شکافی بدون مجوز در منطقه کول چپ شهرستان پل‌دختر، یگان حفاظت منابع طبیعی عملیات راه‌شکافی را متوقف و پیمانکار خاطی برای طی مراحل قانونی به دادگاه معرفی شد.

وی ادامه داد: بیش از دو کیلومتر راه‌شکافی بعد از روستا انجام شده در حالی که در تصاویر و گزارش‌های ما مشخص بوده که قبلاً هیچ‌گونه راهی وجود نداشته است.

ساتیاروند یادآور شد:  این منطقه محل اطراق فصلی تعداد اندکی از عشایر کوچ‌رو است و ضرورتی برای احداث راه وجود نداشته چرا که این منطقه به خاطر وجود آبشارها، جذابیت‌های گردشگری و زیستگاه گونه اندمیک سمندر لرستان از مناطق حفاظت‌شده محسوب می‌شود.

معاون حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان خاطرنشان کرد: اداره کل امور عشایر استان اقدام به احداث این راه کرده است.

این صحبت‌ها در حالی مطرح شده که مدیرکل امور عشایر لرستان تاکید می‌کند که با مجوز منابع طبیعی و محیط زیست اقدام به راه‌شکافی شده است.

اجازه مشروط محیط زیست!

نبی‌الله قائدرحمتی، معاون فنی اداره کل حفاظت محیط‌زیست لرستان در این خصوص به ایسنا گفت: آن منطقه(کول چپ پلدختر) تحت مدیریت محیط زیست نبوده و صدور مجوز برای راه‌شکافی در اختیار ما نیست.

وی ادامه داد: متولی این منطقه، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان است که با ما برای راه‌شکافی مکاتبه کردند و در ابتدا گفتیم که این جاده مورد تایید ما نیست و نباید احداث شود و در صورت نیاز به این کار، یک‌سری موارد باید رعایت شود.

قائدرحمتی تصریح کرد: توپوگرافی آن محل به شکلی است که تخریب زیادی دارد و در آینده هم نگهداری جاده باتوجه به اعتبارات امور عشایر دشوار است.

مجوز داشته‌ایم

سعید کریمی، مدیرکل امور عشایر لرستان نیز در این خصوص به ایسنا گفت: با مجوز ادارات منابع طبیعی و محیط زیست لرستان اقدام به راه‌شکافی کرده‌ایم و مستندات آن موجود است.

وی ادامه داد: هر جایی که راه عشایری نیاز باشد منوط به اجازه محیط زیست و منابع طبیعی است و اگر اجازه این دو اداره را نداشته باشیم، نمی‌توانیم اقدام کنیم.

کریمی یادآور شد: بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ متر در این منطقه راه‌شکافی شده و هدف ما برطرف کردن مشکلات عشایر است.

مدیرکل امور عشایر لرستان گفت: حدود ۶۰ خانوار عشایری در آن منطقه هستند که صعب‌العبور است و نیاز به جاده دسترسی دارند.

در چند سال اخیر سمندر لرستانی همواره با چالش‌هایی مواجه بوده و این گونه نادر حساسیت‌های زیادی بین طرفدران محیط زیست دارد، این راه‌شکافی نیز با واکنش‌های زیادی همراه بوده و معلوم نیست چه سرنوشتی در انتظار این گونه در حال تهدید و انقراض است.